भारतीय संगीतक्षेत्रातील सुवर्णअध्याय लिहिणाऱ्या महान गायिका सुमन कल्याणपूर यांचा ८८वा वाढदिवस!
२८ जानेवारी १९३७ रोजी ढाका येथे जन्मलेल्या सुमनताईंच्या सुरेल आवाजाने हिंदी, मराठी, बंगाली आणि इतर भाषांमध्ये रसिकांच्या मनावर अधिराज्य गाजवलं. त्यांची गायकी, साधेपणा आणि सुरेलतेची जादू आजही अविस्मरणीय आहे.
Article by Lata Ballal
दिलने फिर याद किया !🎼🌟🎻🌙🌈
ऐकलं आणि सुमन कल्याणपूर चा प्रसन्न चेहरा डोळ्यासमोर तरळला आणि अनेकानेक गीतांची गर्दी झाली . किती गोड कंठ !! कदाचित मातीचा गुण असेल! "रोशगुल्ला" च्या प्रांतातील जन्म ना!!!😀🙏🏻पण खरंच कसं बरं वर्णन करावं? माजघरातील कांकणाची किणकिण? की शालीन ,घरंदाज युवतीने थोरामोठ्यांचा आब राखित ,अधीर भावनांना धिराने सावरत गुणगुणलेलं सूर! काही म्हणा पण आपल्याच घरातला ,ओळखीचा वाटणारा मधाळ स्वर ,म्हणजेच सुमन कल्याणपूर!सोनटक्यापरी मंद शुभ्र !! हे " शुभ्र कांही जीवघेणे" असले तरी अदा मात्र कातील नाही !! तिची (अरे देवा म्हणतो ना, तद्वत)!
गणाधीपाss..,तुझ्या कांती सम ...भक्ती गीतं ऐकली की ,धूपगंध दरवळत राहतो मनांत!!आणि समईच्या शुभ्र कळ्यात उजळतो !!🪔🌟
तर केतकीच्या बनांत अलगद नेऊन सोडते , आणि मनमोर नाचू लागतो ! हेच तर वैशिष्ट्य !! मराठी ,बंगाली , गुजराती ,आणि हिंदी किती एक गाणी तिने खुबीने गायली!! कुठलाही आविर्भाव न आणता, अगदी सहज साधं सुंदर! पण त्या त्या माहोलमध्ये कासेनांना डुंबवत!! ते ही अगदी कळू न देता.सगळीच गाणी अवीट गोडीची आणि नजाकतीनं भारलेली!
म्हणूनच आजकल "तेरे मेरे प्यार के चर्चे" थिल्लर झालं नाही! बिनधास्त ,खुलेपणाने ऐकावी अशी एकाहून एक सुरस गीतं !!पण मला मात्र ,"बात एक रातकी "मधलं "ना हम तुम्हे जाssने,...हे काळजात कोरून ठेवावंस वाटतं !!! गाणं कधी संपलं कळतच नाही , मन मात्र त्या सुरातंच लपेटून राहतं ! गारुड आहे नुस्तं, सगळ्याचं गाण्यात तिची अमीट छान आहे. ती अनुभवणं जास्त सुखमयी! बकुळी च्या फुलांपरी !!!!🌼
वाईट याचं वाटतं की, सुमन कल्याणपूर ची तुलना लता सह केली गेली. एका झाडाची पानं सुध्दा एकसारखी नसतात. तर माणसं ,आवाज ,कसे असतील ? नभांगणात सूर्या सह अनेक तारे तारका ,ग्रह असतात. आणि त्याचं प्रत्येकाचं वेगळेपण आहे. अगदी तस्सं च!! या सुरेल संगीत मैफिलीत अनेकानेक दिग्गज आपापल्या स्थानी अढळ आहेत . उपमाच द्यायची झाली ,तर धृवतारा आहे सुमन कल्याणपूर!!! अढळ!!आणि हे तिने जोखलंय !! कांहीही कुरकुर न करता ती गात राहिली ,तिच्या आवाजात!निरवतेचा भंग न करता वाहणा-या नदी प्रमाणे !!! ती नादमयता या समंजस पणातूनच आली असावी! म्हणूनच तिची छबी कशी प्रसन्न, आनंदी दिसते.
लखलखणारा हिरा नाही ,झळाळतं सुवर्ण नाही, पण चांदण्यातही लकाकणारी मौक्तिक माळ आहे सुमन कल्याणपूर!!! वृंदावनातील पणतीची मंगल , पिवळीकेशरी आभा विखूरलेली दिसते तिच्या मुखकमलावर!!!🌟🌟
लतारविंद!!🎼🌷
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
सुमन कल्याणपूर यांच्या गाण्यांची यादी (हिंदी, मराठी आणि बंगाली)
हिंदी गाणी
तुमसे ओ हसीना कभी मोहब्बत ना मैंने करनी थी (फर्ज)
दिल एक मंदिर है (दिल एक मंदिर)
आजकल तेरे मेरे प्यार के चर्चे (ब्रह्मचारी)
साथी मेरे साथी (वीराना)
ना तुम हमें जानो (बात एक रात की)
छोड़ो, छोड़ो मोरी बइयां (मियाँ बीवी राज़ी)
दिल ग़म से जल रहा (शमा)
यूँ ही दिल ने चाहा था (दिल ही तो है)
बुझा दिए हैं (शगुन)
मेरे संग गा (जवान)
मेरे महबूब ना जा (नूर महल)
तुम अगर आ सको तो (एक साल पहले)
ज़िंदगी डूब गई दर्द के तूफानों में (एक साल पहले)
ज़िंदगी इम्तिहान लेती है (नसीब)
जो हमपे गुज़रती है (मोहब्बत इसको कहते हैं)
शराबी शराबी ये सावन का मौसम (नूरजहाँ)
बहना ने भाई की कलाई में (रेशम की डोरी)
आंसू की एक बूंद हूँ मैं (एक पहेली)
मेरा प्यार भी तू है ये बहार भी तू है (साथी)
ना ना करते प्यार (जब जब फूल खिले)
ज़िंदगी ज़ुल्म सही (शगुन)
मराठी गाणी
रिमझिम झरती श्रावण धारा
शब्द शब्द जपून ठेवा
केशवा माधवा तुझ्या नामात रे गोडवा
ओंकार प्रधान रूप गणेशाचे
जिथे सागरा धरणी मिळते
भक्तिच्या फुलांचा गोड तो सुवास
नविका रे वारा वाहे रे
केतकीच्या बनी तेथे नाचला ग मोर
या लाडक्या मुलांनो
समाधी घेऊन जाई ज्ञानदेव
मृदुल करांनी छेड़ित तारा
सावळ्या विठ्ठला तुझ्या दारी आले
सांग कधी कळणार तुला भाव माझ्या मनातला
निंबोणीच्या झाडामागे
बंगाली गाणी
रंगेर बसोरे जोड़ी
ई चंद्र मल्लिकाते
दुराशार बालुचरे
मने करो आमी नेई
सुधु स्वप्न निये
कांदे केनो मन
तोमार आकाश थेके
बादोलर मदोल बाजे गुरुगुरु
आमार स्वप्नो देखार दुठी नयोन
आकाश अजन तौबू
पायर छिन्हो निये
दुलचेरे मन
ब्याथा होये केनो फिरे एले बंधुआ
भाबिस ने रे कांद्छी बोसे
एकाने ओकाने जेखाने सेखाने
दुरे ठेको ना आरो आरो काचे एशो
सुमनजींच्या सुमधुर आवाजात गाऊन अमर झालेली ही गाणी आजही रसिकांच्या मनात स्थान मिळवून आहेत.
Meetkalakar Team