Celebrating 14 Years of Meetkalakar !

 🎉✨Dear Amazing Meetkalakar Community,

Today is a day of immense joy and gratitude as we celebrate the remarkable journey of Meetkalakar turning 14! It's a testament to the incredible artists, enthusiasts, and creative souls like you who have made this community an inspiring haven for the past dozen years.

Thank you, thank you, thank you! Your passion, talent, and unwavering support have been the backbone of Meetkalakar. Together, we've created a space where artistic dreams flourish, talents shine, and the magic of creativity knows no bounds.

From the first notes played to the countless artworks shared, every moment has contributed to the rich tapestry of Meetkalakar. Your dedication has turned this community into a vibrant hub of artistic expression, and we couldn't be more grateful.

As we look back on the past 14 years, let's also look forward to the countless melodies, strokes of brilliance, and the collaborations that lie ahead. Meetkalakar is not just a platform; it's a family, and your continued presence makes it stronger with each passing day.

Here's to the artists who bring life to their creations, the enthusiasts who appreciate the beauty in every note, and the collective spirit that makes Meetkalakar extraordinary. Thank you for being an integral part of this incredible journey.

Here's to many more years of creativity, community, and the wonderful symphony that is Meetkalakar!

With heartfelt gratitude,

Richa Rege Rajadhyax and the Meetkalakar Team

9 स्त्री दुर्गा ! 9 दिवस! 9 मुलाखती!

माॅं दुर्गा आणि तिची नऊ रूपे यांची अफाट शक्ती हे महिला सक्षमी करण्याचे प्रतीक आहे. नवरात्र हा केवळ उपासनेचा सण नाही तर महिला सक्षमीकरणाचा उत्सव साजरा करण्याची संधीही आहे.

9 दिवस! 9 मुलाखती!  9 स्त्री दुर्गा ! 9 रंग!  Meetalakar.com या नवरात्रीमध्ये प्रतिभावान आणि सर्जनशील 9 महिला कलाकारांचा गौरव करत आहेत. म्हणूनच यावर्षी नवरात्रौत्सवमध्ये नवदुर्गांचा गौरव करण्यासाठीच मिटकलाकार घेऊन येत आहेत - नऊ दिवस! नऊ मुलाखती! नऊ स्त्री दुर्गा-  बरोबर.

खाली दिलेल्या नऊ महिला कलाकारांचा टॉक शो तुम्ही मिटकलाकार च्या यूट्यूब चैनल वर , फेसबुक वर बघू शकता 

Meetkalakar YouTube channel :- https://www.youtube.com/@Meetkalakar 

Facebook link :- https://www.facebook.com/meetkalakar/

1) पूर्वी भावे  - IPL 2023 मधील पहिली मराठी महिला समालोचक, पूर्वी भावे ही टेलिव्हिजनवरील लोकप्रिय चेहरा आहे. तिने ईटीव्ही मराठीवरील 'जल्लोष सुवर्णयुगाचा' हा सेलिब्रिटी डान्स रिअलिटी शो देखील होस्ट केला आहे. ती एबीपी माझावरील 'घे भरारी' या शोचे अँकरिंग करत आहे.

याशिवाय ती एक प्रसिद्ध अभिनेत्री आणि भरतनाट्यम नृत्यांगना देखील आहे. पूर्वी ही पितृऋण, दुसरी गोष्ट आणि पुष्पक विमानसाठी ओळखली जाणारी अभिनेत्री आहे.

Interview link :- https://www.youtube.com/watch?v=L5NLDziNcG8

2) नम्रता गायकवाड - शहनाई आणि सुंद्रीच्या पारंपारिक कुटुंबात जन्मलेली नम्रता गायकवाड ही शहनाई आणि सुंद्री वाजवणारी जगातील पहिली युवा व्यावसायिक महिला कलाकार आहे.

नम्रता लहान वयातच तिचे वडील, आजोबा, काका आणि भाऊ यांच्यासोबत जाऊ लागली होती. तिने सवाई गंधर्व महोत्सव, पुणे, ऑल इंडिया रेडिओ, निवास केंद्र, एनसीपीए, टेम्पल ऑफ फाइन आर्ट्स, टाईमलेस इंडिया, पर्थ ऑस्ट्रेलिया, इ. मध्ये तिचे वडील आणि भावांसमवेत भारतातील अनेक प्रतिष्ठित मैफिलींमध्ये सादरीकरण केले आहे. कठोर सराव आणि उत्कृष्टतेमुळे नम्रता एक उत्कृष्ट शहनाई वादक आहे. तिच्या मैफलींचे सर्वत्र कौतुक होत आहे.

Interview link :-   https://www.youtube.com/watch?v=ROSfG0oVrCU&t=1159s

3) मुक्ता रास्ते - आज भारतातील सर्वात अष्टपैलू तरुण तबला कलाकारांपैकी एक आहे. मुक्ता रास्ते यांनी भारतीय शास्त्रीय गायन आणि हार्मोनिअमची विद्यार्थिनी म्हणून तिच्या संगीत जीवनाची सुरुवात केली, त्याआधी तबला या वादनाने देशव्यापी ख्याती मिळवली.

राष्ट्रीय तबला स्पर्धांमध्ये सातत्याने अव्वल कलाकार म्हणून मानांकन मिळालेल्या मुक्ताने अनेक प्रतिष्ठित पुरस्कार मिळवले आहेत. मुक्ताने WIFT (महिला इन फिल्म अँड टेलिव्हिजन) यू.एस. वाणिज्य दूतावास मुंबई येथे महिला आणि दिव्यांगांसाठी काम करणाऱ्या इतर सामाजिक संस्थांसोबत मोठ्या प्रमाणावर काम केले आहे.

Interview link :- https://www.youtube.com/watch?v=GvGHR6oItjk&t=29s

4) शर्वरी जमेनीस - केवळ एक प्रतिभावान अभिनेत्री नाही तर शर्वरी एक सुंदर कथ्थक नृत्यांगना देखील आहे. पुण्यात जन्मलेली आणि लहानाची मोठी झालेल्या शर्वरीने नृत्य क्षेत्रात तिच्या योगदानासाठी अनेक राष्ट्रीय पुरस्कार प्राप्त केले. शर्वरी जमेनीस प्रामुख्याने मराठी चित्रपट आणि टीव्ही क्षेत्रामधे काम करते.

मराठी फीचर फिल्म 'बिनधास्त'  (1999) मधील मुख्य भूमिकेसाठी तिला फिल्मफेअर - सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्रीचा पुरस्कार आणि व्हिडिओकॉन स्क्रीन- सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्रीचा पुरस्कार मिळाला आहे. तिला नृत्य क्षेत्रात सिंगारमणी हा पुरस्कार मिळाला आहे.

  "नृत्य ही माझी अभिव्यक्ती, माझा आनंद", ती म्हणते. कथ्थक नृत्यांगना आणि कोरिओग्राफर, शर्वरी जमेनिस नेहमीच मंत्रमुग्ध करणारा performance देते.

Interview link :-  https://www.youtube.com/watch?v=TTHtEKd8ZXg&t=68s

5) संयोगिता पाटील-  गिनीज वर्ल्ड रेकॉर्डधारक संयोगिता पाटील या कोल्हापुरातील एक कुशल भरतनाट्यम नृत्यांगना आहे. कोल्हापुरात संयोगिता यांच्या नेतृत्वाखाली 573 नर्तकांकडून लावणी मनवंदना 'द लार्जेस्ट लावणी नृत्य' यशस्वीरित्या पार पाडली.

संयोगिताचा 'नृत्यचंद्रिका', 'नृत्य सरस्वती' आणि 'नृत्य तपस्विनी' म्हणूनही गौरव करण्यात आला आहे. "भरतनाट्यम हे माझे जीवन आहे, त्याशिवाय माझे अस्तित्वच नाहीसे होईल"  संयोगिता पाटील म्हणतात.

Interview link :- https://www.youtube.com/watch?v=TF6XFgOATUc

6) राधिका उमडेकर- डॉ. राधिका वीणासाधिका ही विचित्र वीणाची पहिली-वहिली महिला वादक आहे, आणि ती विचित्र वीणाच्या आतापर्यंतच्या सर्वात लहान आणि सर्वोत्तम आवृत्तीची निर्माती आहे. 

तिला 'सुरमणी', 'ग्वाल्हेर रत्न', 'संगीत कला रत्न', 'नादसाधक' इत्यादी प्रतिष्ठेच्या विविध पदव्या देण्यात आल्या आहेत. तिचे मूळ राग, जसे की नवलविहंगी, चैत्रवाणी आणि मधुमंजिरी, तिच्या सर्जनशील प्रतिभेचे जिवंत पुरावे आहेत.

Interview link :-  https://www.youtube.com/watch?v=mt3adt2a8-Y

8) चैताली शेओलीकर - संगीतकारांच्या प्रतिष्ठित कुटुंबात जन्मलेल्या चैताली शेओलीकर आपल्या कुटुंबातील चौथ्या पिढीचे प्रतिनिधित्व करतात. चैताली ने वयाच्या 10 व्या वर्षी तिच्या आजोबांच्या मार्गदर्शनाखाली तिचे कठोर प्रशिक्षण सुरू केले. राष्ट्रीय स्तरावरील सर्वात प्रतिष्ठित ऑल इंडिया रेडिओ संगीत स्पर्धेत तिला रौप्य पदक मिळाले. ती ऑल इंडिया रेडिओची 'बी उच्च श्रेणीची' कलाकार आहे.

तिला अलीकडेच भारत सरकारच्या संस्कृती मंत्रालयाने तरुण कलाकारांना शिष्यवृत्ती देऊन सन्मानित केले आहे.

Interview link :-  https://www.youtube.com/watch?v=FbjfArCRUF8&t=8s

8) गिरिजा ओक गोडबोले - ही एक भारतीय अभिनेत्री आहे जी मराठी आणि हिंदी चित्रपटात दिसते. 'तारे जमीन पर', 'शोर इन द सिटी', 'जवान' आणि  'द व्हॅक्सिन वॉर'  या  प्रसिध्द हिंदी  चित्रपटांमध्ये तिने काम केले. द व्हॅक्सिन वॉर  हा चित्रपट याच महिन्‍यामध्‍ये रिलीज झाला आहे.

गिरिजाने वयाच्या १५ व्या वर्षी मोठ्या पडद्यावर पदार्पण केले. गोष्टा छोटी डोंगराएवढी, गुलमोहर, मानिनी आणि अडगुळे मडगुळे  या मराठी चित्रपटांमध्ये तिने काम केले.

लज्जा या टीव्ही शोमधील तिची भूमिका खूप लोकप्रिय होती. मुख्य अभिनेत्री म्हणून तिचा पहिला मराठी टेलिव्हिजन शो लज्जा. तिने पीयूष रानडे, तेजस्विनी पंडित आणि मुक्ता बर्वे यांच्यासोबत काम केले, जिथे तिने एका तरुण मुलीची भूमिका केली होती.

Interview link :-  https://www.youtube.com/watch?v=lQKacaG1yaM&t=65s

9) स्वरांगी मराठे - मल्टी टॅलेंटेड स्वरांगी मुकुंद मराठे ही हिंदुस्थानी शास्त्रीय गायिका, नाट्य संगीत गायिका, Light vocalist, थिएटर कलाकार, आणि दूरदर्शन आणि चित्रपट अभिनेत्री आहे. ती प्रसिद्ध संगीतकार स्वर्गीय संगीत भूषण पं. राम मराठे यांची नात आहे. 

स्वरांगीने 1997 मध्ये कोचीन येथे झालेल्या राष्ट्रीय नाट्य महोत्सवात 'संगीत पूर्णावतार' या चित्रपटाद्वारे तिच्या अभिनय कारकिर्दीला सुरुवात केली. तिने मराठी आणि हिंदी चित्रपटांमध्ये देखील अभिनय केला आहे. 'माणूस' हा मराठी चित्रपट होता, त्यात ती कै. श्री लक्ष्मीकांत बेर्डे आणि निशिगंधा वाड यांच्यासोबत दिसली होती आणि 'मिशन काश्मीर' मध्ये, जो हृतिक रोशन, प्रीती झिंटा आणि जॅकी श्रॉफ अभिनीत हिंदी चित्रपट होता. 'नाट्यसंपदा' निर्मित 'अवघा रंग एकाचि झाला' मध्येही तिने मुख्य भूमिका साकारली होती. तसेच, दीपिका पदुकोणसोबत बाजीराव मस्तानीमधील 'झुमरी'  तिची व्यक्तिरेखा लोकप्रिय होती.

स्वरांगी सध्या जयपूर-अत्रोली घराण्याच्या सुप्रसिद्ध विदुषी डॉ. अश्विनी भिडे-देशपांडे यांच्याकडे प्रशिक्षण घेत आहे. तिने 'नादब्रम्हा' आणि इतर महाराष्ट्र आणि भारतभर विविध संगीत कार्यक्रमांमध्ये सादरीकरण केले आहे.

Interview link :-  https://www.youtube.com/watch?v=XbRUtD_Q16k

नवरात्रोत्सव

भाद्रपदामध्ये गणपती बाप्पाचे आगमन झाल्यानंतर वेध लागतात ते म्हणजे शारदीय नवरात्रीचे. शारदीय नवरात्र हा हिंदू धर्मातील एक उत्सव तसेच देवीशी संबंधित व्रत आहे. नवरात्री हा हिंदू देवता दुर्गेच्या उपासनेला समर्पित सण आहे. नवरात्री म्हणजे 'नऊ रात्री', हा भारतातील अनेक भागांमध्ये सर्वात लोकप्रिय आणि मोठ्या प्रमाणावर साजरा केला जाणारा हिंदू सण आहे. 

आश्विन महिन्यात देवीची स्थापना (घटस्थापना) करून , नंदादीप प्रज्वलित करून आदिमायेची नऊ दिवस मनोभावे पूजा करणे, म्हणजेच नवरात्रोत्सव.  नऊ दिवस देवीच्या विविध रूपांची पूजा करण्यात येते. १. शैलपुत्री, २. ब्रह्मचारिणी ३. चन्द्रघंटा ४. कूष्मांडी  ५. स्कंदमाता ६. कात्यायनी ७. कालरात्री ८. महागौरी ९. सिद्धिदात्री अशी ही देवीची नऊ रूपे आहेत.  कोल्हापुर, तुळजापुर, माहुर आणि सप्तश्रृंगी या महाराष्ट्रातील साडेतिन शक्तीपिठांवर या दहा दिवसांमधे भाविकांची प्रचंड प्रमाणात गर्दी असते. 

पहिल्याच दिवशी एका टोपलीत माती घेऊन त्यात नऊ प्रकारचे धान्य पुरण्यात येते. टोपलीच्या मधोमध मातीचा घट ठेवण्यात येतो आणि त्याचीही पूजा करण्यात येते. प्रत्येक दिवशी या घटावर एक माळ चढविण्यात येते. तर सकाळी-संध्याकाळी धूप – दीप – आरती आणि देवीला नेवैद्य दाखवून देवीची पूजा करण्यात येते. शारदीय नवरात्र काळात काही जणांकडे नऊ दिवस देवीचा गोंधळ घालण्याची पद्धत आहे, जोगवा मागण्याची पण पद्धत आहे. नवरात्र मध्ये भजन, कीर्तन, माता की चौकी, जागरण,  देवीचा जागर तसेच विविध कार्यक्रम आयोजित करतात.

सार्वजनिक मंडळांमधे मोठया मोठया मुर्तींची स्थापना करण्यात येते. सुरेख असे देखावे तयार करण्यात येतात. पारंपारीक आणि पुराणकाळातील देखावे आकर्षक असतात आणि भाविकांचे लक्ष वेधणारे देखील असतात.

गुजरातचे लोक माँ दुर्गाच्या पंडाल सजवतात आणि त्यात माँ दुर्गाची मूर्ती बसवतात आणि संपूर्ण नऊ दिवस भजन, कीर्तनाचा कार्यक्रम आयोजित करतात. यासह, ते रास, गरबा नृत्य आणि दांडिया आयोजित करून संपूर्ण नवरात्रोत्सव साजरा करतात. रास किंवा दांडिया रास ( टिपरी नाच) हा गुजरात, भारताचा पारंपारिक लोकनृत्य प्रकार आहे. नवरात्रोत्सवादरम्यान, गुजरातमधील बहुतेक शहरांमध्ये लोक जमतात आणि गरबा नृत्य सादर करतात - हा कार्यक्रम भारतात आणि परदेशात जसे की मुंबई, पुणे, कॅनडा, युनायटेड स्टेट्स आणि परदेशातील मोठ्या गुजराती भाषिक समुदाय असलेल्या देशांमध्ये अधिकाधिक लोकप्रिय होत आहे. महिला आणि पुरूष दोघेही सोबत नृत्य करू शकतात. बरेचजणं पारंपारीक गुजराती पोषाख घालुन गरबानृत्य करतात. नृत्याची सुरूवात मंद संगीताने केली जाते, जसजसे नृत्य पुढे जाते तसतसे नृत्य करणार्‍यांचा उत्साह वाढत जातो. संगीताला देखील मधे मधे बदलण्यात येतं आणि गरबागीतं वाजवले जातात. सौराष्ट्रात हे नृत्य करतांना घाघरा, चोली आणि ओढणी हा पेहराव असतो. या सोबतच सुरेख आणि आकर्षक आभुषण देखील घालतात.

नवरात्रीच्या काळात महाराष्ट्रात मुली संध्याकाळी भोंडला खेळतात.  भोंडला हा पश्चिम महाराष्ट्रात व कोकणात प्रचलित असलेला स्त्रियांच्या सामुदायिक खेळाचा प्रकार आहे. नवरात्रीचे नऊ दिवस आणि दसऱ्याच्या दिवशी भोंडला खेळतात. नवरात्रीच्या नऊ दिवसात हस्त नक्षत्राचे प्रतीक असलेल्या हत्तीची प्रतिमा काढून मधोमध ठेवली जाते आणि तिच्याभोवती मुली फेर धरतात. पृथ्वीच्या सुफलीकरणाचा हा उत्सव मानला जातो. 

विविध शहरे आणि उपनगरांमध्ये गृहनिर्माण संस्था, कॉर्पोरेट कार्यालये, राजकीय पक्षांकडून नवरात्रोत्सव साजरा केला जातो. महाराष्ट्रात अनेक महिला दुर्गादेवीसमोर पारंपारिक 'मंगळागौरीचे खेळ' आयोजित करतात. अनेक ठिकाणी अष्टमीच्या दिवशी होमहवन करण्यात येते. काही ठिकाणी आरती झाल्यानंतर घागर फुंकणे हा विशेष कार्यक्रमही असतो.

नवरात्रातील नववा दिवस हा या उत्सवाचा शेवटचा दिवस असतो या दिवसाला महानवमी देखील म्हणतात. या दिवशी नऊ कुमारिकांना बोलावुन त्यांचे पुजन करण्याची प्रथा आहे. या नऊ कुमारिकांपैकी प्रत्येकीला देवी दुर्गेचे एक रूप मानले जाते. उत्तर भारतात नवरात्रीच्या शेवटच्या दिवशी ९ मुलींना देवी म्हणून बोलावले जाते आणि त्यांना खायला घालतात आणि आशीर्वाद घेतात. 

नवरात्राचा दहावा दिवस दसरा म्हणुन साजरा करण्यात येतो. या दिवशी भाविक सरस्वतीची पुजा करतात आणि आई दुर्गेला मानसिक शांती आणि ज्ञानाचे मागणे मागतात. दसऱ्याला बऱ्याच मंडळांमध्ये सांस्कृतिक कार्यक्रम ठेवले जातात, तसेच सुगम संगीत आणि शास्त्रीय संगीताचे पण प्रोग्राम आयोजित केले जातात. 

for more details in English please click on link below 

https://meetkalakar.com/Artipedia/Entertainment-programs-for-Navratri-festival

You tube link -

https://www.youtube.com/watch?v=dn0THAfv0cw

राग अहिर भैरव

अहिर भैरव हा हिंदुस्थानी शास्त्रीय राग आहे. राग हा भैरव आणि प्राचीन, दुर्मिळ राग अहिरी/ अभिरी, आणि काफी यांचे मिश्रण आहे. पूर्वांग मधील भैरव आणि उत्तररंग मधील काफी या रागाचे हे एक आनंददायी मिश्रण आहे. या रागाचा विस्तार तिन्ही अष्टकांत करता येतो. हा राग भक्तिरसाने भरलेले वातावरण निर्माण करतो.

अहिर भैरव हा सकाळचा राग आहे आणि 'अहिर' हा शब्द म्हणजे गोपाळ. हा राग पहाटे गायीच्या घंटा वाजवण्यापासून विकसित झाला आहे. एखाद्या व्यक्तीवर पहाटे किती शांत प्रभाव पडतो याची कल्पना करण्याची गरज नाही. भजने बहुतेकदा अहिर भैरव रागावर आधारित असतात यात काही आश्चर्य नाही.

कोमल रे आणि कोमल नी वापरणे हे त्याचे वैशिष्ट्य आहे. ही पद्धत भातखंडे यांनी मांडलेल्या 10 पैकी कोणत्याही प्रकारची नाही; मात्र काही अगम्य कारणास्तव त्यांनी हा राग भैरव थाटामध्ये घातला. या रागाला दक्षिण भारतीय चक्रवाक नावाने संबोधले जाते. 

अहिर भैरव या रागावर आधारित काही सुप्रसिद्ध हिंदी चित्रपट गाणी आहेत, मन्ना डे यांनी गायलेली 'पूछो ना कैसे मैं बारिश बिताई' , 'मेरी बिना तुम बिन रोये सजना' या जुन्या चित्रपट गीतांमधून अहिर भैरव खूप ओळखला जातो. आणि उस्ताद रशीद खान यांनी गायलेली 'अलबेला साजन आयो रे' खरंतर अहिर भैरवामध्ये खुप फिल्मी गाणी आहेत.

अहिर भैरव रागातील गाणी

1) अलबेला सजन आयो रे - चित्रपट - हम दिल दे चुके सनम (1999)

2) मन आनन्द आनन्द छायो - चित्रपट - विजेता (1983)

3) मेरी वीणा तुम बिन रोये - चित्रपट - देख कबीरा रोया (1957)

४)  पूछो ना कैसे मैने रैन बिताई - चित्रपट - मेरी सूरत तेरी आंखे (1963)

५) राम तेरी गंगा मैली हो गई - चित्रपट - राम तेरी गंगा मैली (१९८५)

6) सोलाह बरस की बाली उमर को सलाम - चित्रपट - एक दुजे के लिए (1981)

७) वक्त करता जो वफा आप हमारे होते - चित्रपट - दिल ने पुकारा (1967)

8) जिंदगी को संवारना होगा - चित्रपट - आलाप (1977)

9) मैं तो कब से तेरी शरण में हूं - चित्रपट - राम नगरी (1982)

10) माई री मैं कसे कहूं - चित्रपट - दस्तक (1970)

11) धीरे धीरे सुबह हुई हुई जाग उठी जिंदगी - चित्रपट - हैसियत (1984)

12) अब तेरे बिन जी लेंगे हम - चित्रपट - आशिकी (1990)

13) चलो मन जाएंगे घर आपने - चित्रपट - स्वामी विवेकानंद (1994)

14) अपने जीवन की उलझन को  - चित्रपट - उलझन (1975)

 

15) लगन लागी - चित्रपट - तेरे नाम (2003)

16) और हो - चित्रपट - रॉकस्टार

17) जयशंकरा गंगाधरा (मराठी)

18) तीर्थ विठ्ठल क्षेत्र विठ्ठल - अभंग (मराठी)

19) हरी भजनाविण काळ घालवू नको रे (मराठी)

20) हिरवा शालू हिरावी चोली (मराठी)

For English article please click on links below

https://meetkalakar.com/Artipedia/Ahir-Bhairav

You tube link -

https://www.youtube.com/watch?v=MWJQvDpHDXo

गौरी-गणपती उत्सव

श्रावणातली व्रत-वैकल्याची धामधूम संपत असतानाच वेध लागतात गौरी-गणपतीचे! भारत देशामध्ये संस्कृती आणि परंपरा जपल्या जातात तसेच वर्षभर वेगवेगळे सण साजरे केले जातात. भारतामधले सगळे सण आनंदाने आणि उत्साहाने साजरे केले जातात पण त्यातील एक महत्त्वाचा सण म्हणजे गणपती उत्सव. गौरी-गणपती या सणांबद्दल लोकांच्या मनामध्ये एक वेगळेच प्रेम आहे.  सर्व प्रकारच्या शुभकार्यात सर्वप्रथम गणपतीचे पूजन केले जाते. शिव-पार्वतीचा पूत्र गणपतीला विद्येचे दैवत मानले जाते.

भाद्रपद महिन्याच्या चौथ्या दिवशी (साधारणत ऑगस्ट, सप्टेंबर या काळात ) गणेश चतुर्थी येते. घराघरात गणपतीची मूर्ती आणली जाते व 11 दिवस मोठ्या भक्तीभावाने तिची पूजा केली जाते. महाराष्ट्र, तेलंगणा, गुजरात, कर्नाटक, तामिळनाडू, आंध्र प्रदेश, केरळ, गोवा, ओडिशा, मध्य प्रदेश, छत्तीसगड आणि बालीमध्ये या उत्सवात घरोघरी आणि सार्वजनिक पंडालमध्ये भगवान गणेशाच्या मातीच्या मूर्तीची प्रतिष्ठापना करून कुटुंबे, मंडळे, गटांकडून पूजा केली जाते.  परंतु उत्तर भारतातील काही राज्यांमध्ये मंदिरांमध्ये भगवान गणेशाची तात्पुरती मूर्ती बसवून हा उत्सव साजरा केला जातो. 

सार्वजनिकपणे गणेशोत्सव गणपती मंडळांमध्ये सुद्धा वेगवेगळ्या पद्धतीने सजावट करून साजरा केला जातो. सार्वजनिक मंडळे या काळात आकर्षक देखावे उभारतात. यात ऐतिहासिक, पौराणिक, सामाजिक देखावे असतात. सगळेजण सजावट, गणपती आणणे, विसर्जनात हिरिरीने भाग घेतात. सकाळ, संध्याकाळ आरती, प्रसाद - खिरापत, लाडू आणि मोदकांचा नैवेद्य दाखवला जातो, रात्रीचे कीर्तन, प्रवचन, मंत्रजागर यांचे आयोजन करुन गावातील मुलांना, कलाकारांना त्यांच्या कला सादर करायला वाव मिळतो. त्याशिवाय वेगवेगळ्या स्पर्धांचेही आयोजन केले जाते. लोकांना एकत्र येण्याची संधी मिळते. काही काही गणेश मंडळे सामाजिक उपक्रमही राबवतात ही स्तुत्य बाब आहे. गेल्या काही वर्षांत पर्यावरणाविषयी जागरूकता वाढल्याने, लोकांनी गणेश चतुर्थी पर्यावरणपूरक पद्धतीने साजरी करण्यास सुरुवात केली आहे. 

गणेशोत्सव साजरा करण्यासाठी खरोखरच एक अनोखा पर्याय म्हणजे भक्तीसंगीत, वाद्य संगीत कार्यक्रम. कलाकारांना गणपतीचे अभंग, भजन आणि भक्तिगीते गाण्यासाठी आमंत्रित केले जाऊ शकते. संगीत आपल्या मनाला आनंद देते. इंस्ट्रुमेंटल म्युझिकमध्ये खूप वैविध्य आहे. बासरीवादन, व्हायोलिन, सरोद, सतार, जलतरंग, फ्यूजन, सोलो कॉन्सर्ट , वाद्यांची जुगलबंदी इत्यादी यांसारखे कार्यक्रम करणारे कलाकार आहेत, ज्यांना सादरीकरणासाठी आमंत्रित केले जाऊ शकते. गणेश मंडळे आणि गृहनिर्माण संस्थांमध्ये मराठी सेलिब्रिटींनाही आमंत्रित करतात. तसेच शास्त्रीय गायन कार्यक्रम, मधुर संगीत वाद्यवृंद,ऑर्केस्ट्रा . बॉलीवूड क्लासिक्स, समकालीन हिट्स, लोकगीते इत्यादी सादर केले जातात.

गणपती बसल्यनंतर दोन दिवसांनी गौरींचे आगमन होते. त्या तीन दिवस राहतात.  फक्त तीन‌ दिवसांचंच त्यांचं माहेरपण. पण येताना आपल्यासोबत त्यांनी आणलेला उल्हास-चैतन्य मात्र वर्षभर पुरत. लक्ष्मी किंवा गौरीच्या मांडणीत विविधता असली तरी जमीन समृद्ध करण्यासाठी धान्य लक्ष्मीची पूजा करणे हा मूळ हेतू असतो. भारतात भाद्रपदातली ज्येष्ठा गौर महाराष्ट्रातही विविध प्रकारे अवतरते. सालंकृत मूर्तिरूपात अनेक ठिकाणी ती जोडीने येते. ज्येष्ठा आणि कनिष्ठा!  या मूर्तिरूपांना बहुधा महालक्ष्मी, लक्ष्म्या म्हणतात. कोकणात अनेक ठिकाणी एकच मूर्ती असते. कोकण-गोवा प्रदेशात मुखवट्याची एकच गौरीची मूर्ती असते. पण त्याच जोडीला पाणवठ्याकाठी असलेले गोटे, आपोआप उगवलेली रंगीबेरंगी फुलांची तेरड्याची रोपे आणून तीच गौर म्हणून पुजतात. म्हणून हल्ली गौरी- गणपती समोर मंगळागौरीचे कार्यक्रम केले जातात.

अकरा दिवसांनी म्हणजे अनंत चतुर्थीला ढोल-ताशा, नगारे वाजवीत गणपतीला विसर्जनासाठी तयार केले जाते. गणेश विसर्जनासाठी एक भव्य रथ सजवला जातो. यानंतर गणपतीची आरती करून संपूर्ण शहरात शोभायात्रा काढीत "गणपती बाप्पा मोरया, पुढच्या वर्षी लवकर या" या तऱ्हेच्या गर्जना ,अशा घोषणा देत गणपती बाप्पाचे विसर्जन करताना अंत:करण दु:खी होते. मिरवणुकीच्या शेवटी शहरातील तलाव, नदी अथवा समुद्रात भगवान गणेशाने विसर्जित केले जाते.

For more details click on link below :- 

https://meetkalakar.com/Artipedia/entertainment-programs-for-ganesh-chaturthi

News story article Link - 

https://newsstorytoday.com/%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A4%BE-%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%AD%E0%A5%80-%E0%A5%A8/

You tube link :- 

https://www.youtube.com/watch?v=K3-WCJm9RLM&t=1s

मंगळागौर

 श्रावण महिन्यापासून सर्व हिंदू सण जोरात साजरे व्हायला लागतात. श्रावण महिना म्हटला की सर्वात पहिले आपल्या डोळ्यासमोर उभे राहतात ते या महिन्यातील सण. नागपंचमी, श्रावणी सोमवार, मंगळागौर, शुक्रवारी जिवतीची पूजा, रक्षाबंधन, कृष्ण जन्माष्टमी असे अनेक सण एकापाठोपाठ एक लागून येतात. मंगळागौर म्हटलं की मंगळागौर माहिती, मंगळागौरीची आरती, मंगळागौरीचे खेळ ही सगळी मजा कशी डोळ्यासमोर येते.

विशेषत: मंगळागौरीचा उत्सव, हा नववधूंसाठी सर्वात महत्त्वाचा उत्सव आहे. तिच्या लग्नानंतर श्रावण महिन्याच्या मंगळवारी नववधू आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी,  सुखी वैवाहिक जीवनासाठी आणि कुटुंबाच्या कल्याणासाठी शिवलिंग पूजन करते. मंगळागौरी पूजा किंवा मंगळागौरी व्रत श्रावण  महिन्यातील मंगळवारी केले जाते. मंगळागौरी व्रत देवी मंगलागौरीला समर्पित आहे, जी देवी पार्वती देवी म्हणून प्रसिद्ध आहे.

मंगळागौर हा सर्व कुटुंबातील महिला आणि नातेवाईक यांचा संगीतमय मेळावा आहे. त्यात नाचणे, खेळ खेळणे, उखाणे म्हणजे विवाहित स्त्रिया आपल्या पतीचे नाव काव्यमयपणे घेतात. स्वादिष्ट खाद्यपदार्थांचा आस्वाद घेतला जातो.

नऊवारी साडी नेसून, नाकात नथ आणि पारंपरिक दागिने घालून ही पूजा केली जाते. अगदी नटूनथटून एकत्र जमून मंगळागौरीची पूजा साजरी करण्यात येते. षोडशोपचार विधी करून देवी मंगलागौरीची पूजा केली जाते. देवीला विविध वस्तू अर्पण केल्या जातात. विधी पूर्ण केल्यानंतर, भक्त मंगळा गौरी व्रतामागील कथा वाचतात / ऐकतात. स्त्रीला वैवाहिक जीवन समृद्धी मिळते आणि तिच्या जीवनातील प्रत्येक बाबतीत आनंद मिळतो, अशी एक प्रचलित धारणा आहे. 

पारंपारिक मंगळागौरीच्या खेळामध्ये मंगळागौर रात्रभर जागवली जाते, अगदी दुसर्‍या दिवशी पहाटेपर्यंत हे खेळ खेळले जातात. महिनाभर रोज जवळजवळ खेळ खेळले जायचे, त्यामुळे महिला फिजिकली एकदम फिट असायच्या. त्यामध्ये फुगड्या जवळजवळ वीस ते पंचवीस प्रकार खेळले जातात-  एका हाताची फुगडी, फुलपाखरू फुगडी, बस फुगडी या आणि अशा बऱ्याच प्रकारच्या फुगड्या खेळल्या जातात। त्याची सुरुवात सासू-सुनेची फुगडी आणि विहिणी-विहिणी फुगडी याने केली जाते. फुगडी करताना स्त्रिया विविध प्रकारची रचना करून गातात आणि नृत्य करतात. जास्तीत जास्त वेगाने, नर्तक "फू" सारख्या आवाजात तोंडातून हवा फुंकून ताल जुळवतात. त्यामुळेच याला फुगडी हे नाव पडले. अनेक गाण्यांमध्ये गुंफून आणि अनेक उखाणे घेऊन हे खेळ खेळले जातात.  

पिंगा ग पोरी पिंगा सध्या बाजीराव मस्तानी मुळे फेमस झालेलं आहे. पण पारंपरिक पिंगा मध्ये एक वेगळीच मजा आहे. त्याच्यामध्ये मुलीकडचे वेगळे पिंगा घालतात आणि मुलाकडचे वेगळे पिंगा घालतात आणि त्याच्यामध्ये सांगतात लेक माझी ग सुन तुझी ग, लेक माझा ग जावई तुझा ग  - पिंगा ग पोरी पिंगा आणि त्यांच्यामध्ये जी जुगलबंदी चालते ती अप्रतिम असते, त्याच्यात खूप मजा येते. 

लाट्या बाई लाट्या, अठूडं केलं गठूडं, सासु सुनेचा भांडण, आई-मुलीचं आई मी येऊ का , गंमत आहे ना त्या खेळांची ! सूप घेऊन नृत्य , कमळ , नंतर गोफ विणतात, हे  खेळ खेळताना खरोखर खूप धम्माल येते! कशी मी नाचू?  नाच गं घुमा - या गावचा, त्या गावचा सोनार नाही आला, तोडे नाही मला, नाचू मी कशी ? असे म्हणत- आपल्याला हव्या असलेल्या दागिन्यांची मागणी करतात.

आळुंकी-साळुंकी, ताक घुसळणे, भोवर भेंडी, हातूश पान बाई, फुगडी, खुर्ची का मिर्ची, काच किरडा, तिखट मीठ मसाला- फोडणीचे पोहे कशाला, या आणि अशा विविध प्रकारचे 100 च्या वर खेळ खेळले जातात. काही ठिकाणी तर उखाण्यांच्या स्पर्धा सुद्धा घेतल्या जातात. स्त्रिया दुसऱ्या दिवशी पहाटेपर्यंत झिम्मा (टाळी नृत्य), भेंड्या (अंताक्षरी गाणी) खेळतात. पहाट झाल्यावर कोंबडा खेळून कार्यक्रमाची सांगता केली जाते.

हल्ली मंगळागौरीचे विविध ग्रुप बोलवून मंगळागौर साजरी केली जाते, यामुळे आपली परंपरा, संस्कृती यांचा वारसा जतन केला जातो. 

दुसऱ्या दिवशी म्हणजे बुधवारी देवी मंगलागौरीच्या मूर्तीचे नदीत किंवा तलावात विसर्जन केले जाते. कुटुंबाच्या सुखासाठी हे पूजन आणि मंगलागौरी व्रत सलग पहिले पाच वर्षे केले जाते.

For mote details click on link below 

https://meetkalakar.com/Artipedia/mangalagauri

Article on Mangalagauri

https://newsstorytoday.com/%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A5%8C%E0%A4%B0

You tube link 

https://www.youtube.com/watch?v=6I-tmHt-n7U

Raga Hansadhwani

The hamsa / hansa and hamsaa / hansaa, commonly heard names for male and female swans in India, have found mention in Indian mythology and spirituality. They are described as messengers, as a symbol of the individual spirit, and as a vehicle for Saraswati, the goddess of knowledge. 

Notably, however, there are names of some ragas that carry reference to the bird. Of these, the more popularly heard is Hamsadhvani / Hansadhvani (literally, the sound of the hamsa / hansa), an import from the Carnatic or South Indian art music tradition. It is an audav raga. It is a janya raga of the Melakartha raga, Sankarabharanam (29th) but according to Hamsadhvani's prayoga or the way it is sung it is said to be the janya of Kalyani (65th).

Hamsadhwani raga is bright and auspicious, one that is most suited for commencing a Carnatic concert. That probably explains why kritis in Lord Ganesha abound in this raga. This raga is well-loved and easily identified due to its distinctive charm that gets better when sung in Madhyamakala (medium-fast tempo). Hamsadhwani is a pentatonic scale ( audava raga) and the notes it houses include Shadja, Chatusruti Rishabha, Antara Gandhara, Pancama and Kakali Nishada. 

It was created by the Carnatic composer Ramaswami Dikshitar (1735–1817), father of Muthuswami Dikshitar (one of the musical trinity of Carnatic music), and brought into Hindustani music by Aman Ali Khan of the Bhendibazaar gharana. It has become popular due to Amir Khan. Nonetheless, it is a raga many musicians use in Hindustani music using Hindustani methods of rendering a raga.

Popular kritis in Hamsadhwani include ‘Vatapi Ganapatim’ and ‘Parvati Patim’ of Dikshitar, ‘Sri Raghukula’ and ‘Raghunayaka’ of Tyagaraja. ‘Vinayaka’ of Veeva Kuppier and ‘Vara Vallabha’ of G.N. Balasubramaniam have colourful sangatis that enthuse one and all. ‘Karunai Seivaai’ of Papanasam Sivan and ‘Gam Ganapathe’ of Muthiah Bhagavatar deserve mention.

Ilaiyaraaja’s liking for this raga is evident from the way he has handled ‘Sri Ranga Ranga’ from Mahanadhi.

Film songs in Raga Hansadhwani 

1) Ja Tose Nahin Bolun Kanhaiya

2) Karam Ki Gati Nyari

3) O Chaand Jahaan Woh Jaaye

4) Ali Hasat Pahili Raat

5) Aas Ahe Antari ya

6) Jayostute shri 

7) Yuvatimana Darun Ran

8) Shur Amhi Sardar

For more details pleas click on link below :-

https://meetkalakar.com/Artipedia/Hamsadhvani

You tube link 

https://www.youtube.com/watch?v=rrCnJTnM1F4

Raga Khamaj

Khamaj is  a Hindustani classical music raga within the Khamaj thaat which is named after it. Many ghazals and thumris are based on Khamaj. It utilises the shuddha (pure) form of Ni on the ascent, and the komala (flat) form of Ni on the descent, creating a key asymmetry in compositional and improvisational performance. This raga has been explored more in the lighter forms of Hindustani Classical Music such as Thumri, Tappa etc. Yet a many compositions in Dhrupad and Khayal are found as well.

This Raag is an ideal melodic format for both type of Shringars, Vibralambh (Separation) and Uttan (Union) Shringar. For this reason, there are more Thumri compositions in this Raag. The mood is light and enthralling but not sedate. With a husky voice that emits the emotion of painful separation and with Khatkas and Murkiyan, the Raag mood is well brought out, decorated with diverse Thumri styles of Panjab, Lucknow and Banaras Gharanas. 

Raga Khamaj is a late evening raga and is brought out rather elegantly in the light classical form of thumri. It has been a popular choice for film music as well. The romantic nature of the raga is brought out by this delightful composition of Salil Chowdhury O Sajna Barkha Bahar Aayi. 'Kuch To Log Lahenge' and 'Nazar Lagi Raja Tore Bungal Par', are two well known examples of common songs in this rag.  There are many other popular film songs in Khammaj as well.

This rag is one of the most common in Indian music.  Although it is used in the classical styles, its romantic character makes it much more appropriate to the semi-classical and lighter styles.  It is traditionally ascribed to the second part of the night.

Film Songs in Raga Khamaj

1 Jao re jogi tum jao re

2 Diwana mastana hua dil

3 Bada natkhat he re

4 Ayo kahanse ghanashyam

5 Piya to se naina lage re

6 O Sajna barkha bahar aaye

7 Khat likha de savayiya

8 Najar lagi raja

9 Kuch toh log kahenge

10 Mere to giridharagopala

11 Dhal chuki shyam

12 Aa dil se dil mila le

13 Tere mere milan ki ye raina

14 Nazar Lagi Raja Tore Bungale Par

For more details click on link below 

https://meetkalakar.com/Artipedia/Khamaj

You tube link :- 

https://www.youtube.com/watch?v=4u2vx3vZB2w

Raga Des

Desh also called as Des. It is a Hindustani classical music raga, which belongs to the Khamaj thaat. This raga is very similar to raga Khamaj. This raga is a monsoon raga. It is often played at night. Desh is a popular raga, well suited for light classical and seasonal compositions. This Raag is a very sweet melody that announces itself with the combination D s m G R - G ,N s S. The musical compositions in this Raga bear the Shadja-Pancham (S-P) and Shadja-Madhyam (S-m) bhava and therefore very pleasing and essentially melodic. 

This raga is very similar to raga Sorath, except for the use of Ga. In this raga shuddha Ni (in aaroha) and komal-ni (in avaraoha) are used. Re is the most prominent note (Vaadi) and Pa is next most prominent note (Samvaadi). Vaadi, samvaadi and nyaas notes are generally the resting point of the musical phrases. Proper 'conversation' between vaadi and samvaadi allows for the systematic improvisation (samvaad) based on the rules of the raga. Desh or Des bears a close resemblance to raga Kedaragaula of the Carnatic (South Indian) tradition. Although Desh has similarities with Tilak Kamod and Khamaj ragas, the proper use of vaadi helps differentiate them. 

The versatile man and Noble Laurete, Rabindranath Tagore, has very often used Desh raga in his songs (Rabindra sangeet). The popular old Doordarshan video Baje Sargam, that featured many respected Indian classical singers, is also based on Desh.

Desh raga belongs to the Khamaj thaat. It can be obtained by replacing the Shuddha Nishad of Bilawal by Komal Nishad. The ragas of this thaat are full of Shringar Ras (romantic) hence this raga is mostly rendered in the form of light classical thumris, tappas, horis, kajris etc. Its pictorial descriptions in the existing texts are sensuous and even today, the raga Khamaj is considered to be a 'flirtatious' raga. Desh has been used in a few patriotic compositions. Vande Mataram, the national song of India, is the most well-known. The popular old Doordarshan video Baje Sargam, that featured many respected Indian classical singers, is also based on Desh. Desh is a very beautiful and romantic night-time raga.

There is another theory which assumes that in the past, Khamaj scale found its way in Ch'in music of the late medieval China.

Bhatkhande has described Desh as a raga of the Sorath Anga (facet /group) under the Khamaj parent scale. In this group, he includes three other ragas – Sorath, Jaijaiwanti, and Tilak Kamod. Amongst the cousins, Jaijaiwanti and Tilak Kamod most frequently expose the musician to the danger of confused raga-identities.

Desh is a very beautiful and romantic night-time rag.

Songs based on Raga Desh

1)Sanware ke rang ranchi (Movie: Meera (1979)

2)Ham tere pyaar mein saara aalam kho baithe 

3) Aap Ko Pyar Chupane Ki Buri Adat Hai (Neela Akash) (Hindi) (1965)

4) Om jai jagadish hare ( Film: Poorav Aur Pashchim)

5) Mora Sainyan Toh Hai Pardes (Movie: Bandit Queen 1994)

6) Gori Tore Nain (Movie: Main Suhagan Hoon 1964)

7) Thandee Thandee Savan Kee Phuhar (Jaagte Raho 1956)

8) Orupushpam Mathram (Pareeksha 1967)

9) Agar Tum Saath ho (Tamasha 2015)

10) Sarfaroshi ki tamanna ab humare dil mein hai (Movie: The legend of bhagat Singh (2002)

11) Pyar Hua Chupke Se (1942 A Love Story)

12) Aaji Ruth Kar Ab Kahan Jaiega ( Aarzu)

13) Takdir Ka Fasaana (Sehraa 1963)

14) Door koi gaaye, dhun ye sunaaye ( Film: Baiju Bawra)

15) Chadariya Jhini Re Jhini- kabir bhajan by Anup Jalota.  

16)  Mayilay Parannu Va (Mayilpeelikkavu) (Malayalam) (1998)

Rabindrasangeet- The songs based on this raga Des are listed below:

1) Aachhe Tomar Bidye Sadhhi

2) Aaj Taaler Boner Karotaali

3) Aaji Mor Dware Kahar

4) Amader Sokhire Ke Niye

5) Aamar E Ghore Aaponar

6) Aamar Je Sob Dite Hobe

7) Aamar Satya Mithya Sakoli

8) Aami Jene Shune Bish

9) Aar Rekho Na Aandhare

10) Anek Diner Aamar Je Gaan

11) Anek Kotha Bolechilem

12) Animesh Aankhi Sei Ke De

13) Dekhaye De Kotha Aachhe

14) Dhoroni Dure Cheye Keno

15) Dnaarao Maatha Khaao

16) Duare Dao More Rakhia

17) E Bharote Raakho Nityo

18) Ebaar Bujhi Bholar Bela

19) Ebaar To Jouboner Kachhe

20)Jeyo Na Jeyo Na Phire

For more details please click on link below

https://meetkalakar.com/Artipedia/raga-desh#:~:text=This%20raga%20is%20very%20similar%20to%20raga%20Sorath%2C%20except%20for,point%20of%20the%20musical%20phrases.

You tube link 

https://www.youtube.com/watch?v=KKCgv5oHDN4&t=1s

Raga Charukeshi

Raga Charukeshi is a very melodious raga. This raga is relatively new as it is adopted from Carnatic Music into Hindustani style of singing.

Charukesi is a raga in Carnatic music (musical scale of South Indian classical music). It is the 26th Melakarta ragam in the 72 melakarta ragam system of Carnatic music. It is called Tarangini in Muthuswami Dikshitar school of Carnatic music.

Charukesi is known to incite feelings of pathos and devotion in the listener.

This raga can be rendered without any restrictions in all the three octaves. Pancham is skipped occasionally in Aaroh as well as Avroh like G m d P or P d n d m G R. One can find shades of many ragas in Charukeshi like: S R G m shows Nut Ang, G m d P shows Bhairav Ang, n S' R' S' d ; d n R' S' shows Darbari shade, R G m R S shows Nut-Bhairav Ang, which combined together gives this raga a unique and independent character.

It is the 2nd ragam in the 5th chakra Bana. The mnemonic name is Bana-Sri. 

Songs in Raga Charukeshi 

1) Akele Hain Chale Ao - Film - Raaz

2) Bainya Na Dharo - Film - Dastak (Old)

3) Bedardi Balama - Film - Arzoo

4) Bekhudi Mein Sanam - Film - Haseena Maan Jayegi

5) Chalo Sajna Jahaan Tak - Film - Mere Humdam Mere Dost

6) Chhod De Saari Duniya Kisi Ke Liye - Film - Saraswati Chandra

7) Jaan-E-Jaana Jab Jab Teri Surat Dekhun - Film - Jaan Baaz

8) Kisi Raha Men Kisi Mod Par (a.k.a Mere Hamsafar) - Film - Mere Hamsafar

9) Koi Jab Tumhara Hriday Tood De - Film - Purab Aur Paschim

10) Megha Re Megha Re - Film - Pyaasa Saawan

11) Mohabbat Ke Suhane Din, Javani Ki Hansi Raaten - Film - Maryada

12) Shyam Teri Bansi Pukare Radha Naam - Film - Geet Gata Chal

13) Teri Ummid Tera Intzaar Karte Hai - Film - Diwanaa

14) Ek Tu Jo Mila - Film - Himalay Ki God Mein

15) Aisa Lagta Hai Zindagi Tum Ho - Non-film song

For more details please click on link below -

https://meetkalakar.com/Artipedia/Charukeshi

YouTube link -

https://www.youtube.com/watch?v=xQrs2CDJPYk

Raga Miyaan ki Malhar or Raga Malhar

 Malhar is a Hindustani classical raga. Malhar is associated with torrential rains.

This Raga is also referred to as 'Miya Malhar' since it was a wonderful creation by Sangeet Samrat Miya Tansen. The combinations of the melody can really ape the vagaries of nature in the thunder of clouds and the rain torrents falling from sky onto the earth. The Shuddha Nishad of Madra Saptak makes the Raga very impressive and sweet rendering requires bold presentation of the combinations to enthrall the audience with the Raga mood.

Besides the basic Shuddha Malhar, which was the original Malhar, several Malhar-related ragas use the Malhar signature phrase m (m)R (m)R P, including - Miyan ki Malhar,  Megh Malhar, Ramdasi Malhar,  Gaud Malhar, Sur Malhar, Shuddha Malhar, Desh Malhar, Nat Malhar, Dhulia Malhar and Meera ki Malhar. This phrase is prominently heard in the raga 'Brindavani Sarang'.

It can be determined that raga Malhar or rather Miyan ki Malhar is a mixture of ragas 'Brindavani Sarang', raga 'Kafi' and raga 'Durga'.This raga has a Vakra form (meaning that the svaras of a raga are not completely arranged in a particularly straightforward manner), and is classified as a Gambhir Prakriti raga (meaning that it is played slow with patience, and it is played in a serious tone/note).

One of the most popular rags of the malhar family, Miyan ki malhar or Miya malhar is supposedly a creation of the legendary Miyan Tansen and patronized by the great Emperor Akbar. Many interesting anecdotes are woven around this rag because of its association with the rainy season, and the texts of vocal compositions include descriptions of rain, thunder, clouds, lightning, etc. (Bhatkhande).  Bhatkhande describes this rag as a mixture of Malhar and Kanada.

History

According to legend, Malhar is so powerful that when sung, it can induce rainfall.

Many written accounts describe the Raga Malhar. Tansen, Baiju Bawra, Baba Ramdas, Nayak Charju, Miyan Bakhshu, Tanta rang, Tantras Khan, Bilas Khan (son of Tansen), Hammer Sen, Surat Sen, and Meera Bai are some of those said to be capable of starting rains using various kinds of Raga Malhar.

Mughal emperor Akbar once asked his court musician Miyan Tansen to sing 'Raga Deepak', the raga of Light/Fire, which caused all the lamps in the courtyard to light up and Tansen's body to become so hot that he had to sit in the nearby river to cool himself. However, the river began to boil, and it became apparent that Tansen would soon boil to death. So he set out to find someone who could sing Raga Malhar to cure him. In due course, he reached Vadnagar, a town in Gujarat. There he came across two sisters named Tana and Riri, whom he asked for help, to which they agreed. The moment they started singing the Raga Malhar, rains came down in torrents, which helped cool Tansen's body.

The many variations of Raga Malhar have been categorised chronologically by era – prachina (before the 15th century), madhyakalina (15th – 18th century) and arvachina (19th century and beyond). Ragas Shuddha Malhar, Megh Malhar and Gaud Malhar belong to the first period. 

Variations of Malhar include:

1) Anand Malhar (first sung by Gaan Saraswati Kishori Amonkar)

2) Chhaya Malhar

3) Desh Malhar

4) Gaud Malhar

5) Meerabai Ki Malhar

6) Megh Malhar

7) Miyan Ki Malhar, also known as Gayand Malahar as both nishad shudh and komal swing around the dhaivat like a (gayand)elephant swinging his head

8) Ramdasi Malhar

9) Dhulia Malhar

10) Charju Ki Malhar

11) Nanak Malhar

12) Shuddha Malhar

13) Surdasi Malhar

Marathi Songs in Raga Malhar

1)  Aaj Kunitari yave

2) Ghan ghan mala nabhi datalya

3) Jan palbhar mhantil 

4) Jivlaga kadhi re yeshil tu

5) Mana manav wa parmeshwar 

6) Raghupati aplya padasparshane

Hindi songs in Raga Miya ki Malhar

1) Baadal Ghumad Bhar Aaye (Film - Saaz, Year - 1998)

2) Bhaye Bhanjana...Darasa Tere Mange Main Tera Pujari (Film - Basant Bahar, Year - 1956)

3) Bole Re Papihara, Papihara (Film - Guddi, Year - 1971)

4) Karo Sab Nichhavar (Film - Ladki Sayadri Ki, Year - 1966)

5) Na Na Na Baraso Baadal (Film - Samrat Prithviraj Chauhan, Year - 1959)

6) Nach Mere Mora Zara Nach (Film - Tere Dwar Khada Bhagwan, Year - 1964)

7) Baagad Bam Bam Bam Baaje Damaru (Film - Kathputli, Year - 1957)

For more details click on link below -

https://meetkalakar.com/Artipedia/Miyaan-ki-Malhar

YouTube link - https://www.youtube.com/watch?v=fXeMPC8tPV8